Nationaldräkt (Nationale dracht)

image00Aan het eind van de vorige eeuw was het mode om het lijfje van vrouwen zo strak mogelijk in te snoeren. Het ademhalen was vaak niet zo eenvoudig en in streken waar men veel buiten werkte, was dit een extra probleem. Bovendien had men in grote steden geen eigen streekdracht. Ook voor mensen uit het buitenland was een klederdracht moeilijk.

Om deze problemen op te lossen, ontwierp Märta Jörgensson in 1903 een algemene klederdracht voor Zweden. Hoewel deze eerst rood met groen was, zijn de blauw/gele kleuren nu eigenlijk de enige waarin de Zwedendracht wordt uitgevoerd. Blauw en geel zijn de nationale kleuren van Zweden, zelfs de verkeersborden die een scherpe bocht aangeven, zijn in Zweden blauw met geel. Ook de vlag is blauw met een geel kruis.

De stof van de dracht is katoen en komt uit de grootste linnenweverij in Zweden: die van Horred. De lange jurk is blauw. Het voorkleed is geel met een rand met geborduurde margrieten. Margrieten zijn de provinciebloem van de zuidelijkste provincie Skåne. Er is ook nog een witte hoofddracht bij. Koningin Silvia van Zweden wordt vaak in deze dracht afgebeeld. Voor ongehuwden is er een zogenaamde meisjesring, die zij in het haar kunnen dragen.

De mannendracht is pas veel later ontstaan, namelijk in 1982. Het vest is ook gemaakt door de linnenweverij in Horred. De broek is van wol.

Enkele ander voorbeelden van Zweedse klederdrachten zijn :

Sundborn - dames

image01Dalarna is de provincie van Zweden waarin de meeste tradities bewaard zijn gebleven. De beroemde Dalapaardjes komen er vandaan en er wordt nog op de traditionele manier gefeest. Het leven in Dalarna is voor veel mensen bekend van de ansichtkaarten naar de schilderijen van Carl Larsson. Deze Carl Larsson kwam uit de plaats Sundborn. Hij en zijn vrouw waren betrokken bij de totstandkoming van de klederdracht van Sundborn in 1902. Sundborn ligt in een mijnbouwgebied en van oudsher droeg men hier eenvoudige kleding; men had geen eigen klederdracht.

Mälarbygden - heren

image03Ook deze klederdracht heeft een gele kniebroek. Deze is gemaakt van lamshuid of van geruwd katoen. Het vest is van katoen en linnen en heeft blauwe, rode en witte strepen. De kousen zijn blauwgrijs. Ook hoort er een zogenaamde långrock, een loodzware lange jas van vadmal bij. De dracht komt uit een gebied ten noorden van Stockholm, dat gedomineerd wordt door het grote Mälarmeer met ontzettend veel eilanden. De dracht heet ook wel de dracht van de Mälareilanden. In 1950 is deze dracht tot stand gekomen met een voorbeeld uit een boek van R. Dybeck: De eilanden van het Mälarmeer.

Upplandsdräkt - dames

image05Katoenen klederdracht met burgerlijke snit van rond 1840. Het origineel werd aangetroffen op een boerderij in Hacksta en werd op hoogtijdagen gedragen met tule schort en sjaal. Van de Upplandsdracht bestaan diverse varianten, zowel in katoen als in wol. Bij de dracht hoort een mutsje in verschillende kleuren met gekantkloste rand.

Orsa - dames

image07Het rode lijfje vormt één geheel met de zwarte gegoffreerde rok. Het schort is groen met rode rand en is voorzien van een in een speciaal patroon geweven band. De halsdoek is geborduurd en heeft een kanten rand. De kousen zijn wit.

Hälsingtuna - heren

image09Deze dracht heeft als een van de weinige een lange broek. Bijna alle klederdrachten uit Zweden hebben een kniebroek met lange kousen. Hälsingtuna is gelegen in de provincie Hälsingland. Oorspronkelijk lag dit dorpje aan de Botnische Golf, maar door stijging van het land is het dorpje nu meer landinwaarts gelegen. Hälsingtuna was oorspronkelijk dan ook een vissersplaats. De klederdracht bestaat uit een lange zwarte broek van wol en oorspronkelijk ook een jasje, dat alleen bij kerkgang en feesten werd gedragen. Het vest is blauw gestreept en dubbelgeknoopt. De knopen zijn van zwaar zilver met een afdruk van een bok erop. De bok is het nationale dier van de provincie Hälsingland. Het overhemd is gemaakt van wit linnen met aan de uiteinden borduursels. Om de hals werd zowel een sjaal als een geweven band gedragen. De kleuren zijn niet voorgeschreven. Bij de klederdracht hoort een schermmuts. Deze klederdracht is ontstaan aan het eind van de 18e eeuw.

   

Torna Hällestad - heren

image02Torna ligt in Skåne, de zuidelijkste provincie van Zweden. De dracht bestaat uit een gele kniebroek met gouden knopen en een donkerblauw vest met een dubbele rij knopen. Het witte jasje is van vadmal, een zeer oude en zware stof, vergelijkbaar met ons kamgaren. De kousen zijn wit en worden opgehouden met handgeweven band, waarvan de uiteinden onder de broek vandaan komen. Op zon- en feestdagen wordt hier door rijke mensen een driekantige zwarte hoed bij gedragen, in andere gevallen een mutsje.

Skedevi - dames

image04Skedevi (uitspraak: schjédewíe) is een kleine kerkgemeente in de provincie Östergötland in midden-Zweden. Het is een mooie heuvelachtige streek met veel meren, bossen en daartussen akkers. Van Skedevi heeft men de feestdracht voor vrouwen kunnen achterhalen, zoals die sinds 1800 in deze vorm werd gedragen.

Västerfärnebo - dames

image06Een gestreepte halfwollen rok met rode rand aan de onderzijde. Het vest heeft brede banen en wordt met haakjes vooraan vastgemaakt. De donkergestreepte schort is van halflinnen, de sjaal van zijde en het tasje van wol met applicaties. Er hoort een bruinrood mutsje bij met gekantkloste rand en witte kousen. De dracht werd in 1917 gereconstrueerd aan de hand van verschillende onderdelen, die nu in Nordiska Museet zijn.

Delsbo - dames

image08Delsbo is een dorpje in de Zweedse provincie Hälsingland, gelegen aan de Botnische Golf. De streek is traditioneel een veeteeltgebied. De boeren waren in de vorige eeuw nogal welgesteld en dat uitte zich in de klederdracht. Wollen en linnen stoffen werden doorgaans gebruikt in hun kleren. Door de relatieve geïsoleerdheid van de provincie konden zij niet in bezit komen van de alom geprezen katoenen stoffen, die in het zuiden van Zweden in zwang raakten. Anders hadden zij dit beslist in hun dracht verwerkt. De wollen rok is zwart, geplooid en onderaan afgewerkt met een rode band. Hoe breder de band, des te welvarender was de boerenfamilie. Het lijfje is rood gekleurd met ingeweven groene strepen. Aan de achterkant is een zogenaamde staart te zien. De functie is onbekend, waarschijnlijk een modegril. Het lijfje wordt aan de voorkant vastgemaakt met haakjes. Het schort is zwart met blauwe strepen. Het schort wordt vastgezet met een handgeweven roodgekleurde band met kwastjes. Het tasje dat aan de zijkant wordt gedragen is gemaakt van gelooid geiteleer aan de acherkant en stof aan de voorkant. Ieder tasje uit die streek heeft een uniek motief, dat wordt geaccentueerd met gespiraliseerd tindraad. De blouse is van wit linnen gemaakt. Aan de uiteinden, hals en armen zijn fijne geborduurde figuren te zien. De sjaal is van zijde, de kleur is niet voorgeschreven. In de winter werd extra onderkleding gedragen, de lange onderbroek (in het Zweeds mammelukken) en een onderrok. Bij deze klederdracht is nog een aantal accessoires, die bij kerkgang worden gedragen, namelijk een overmantel van wol (zwart), handmoffen en een mutsje (dat verplicht was indien een jongedame ongetrouwd was). De klederdracht is ontstaan in de 17e eeuw en is gereconstrueerd in 1930.

Bron : Lillan - Amsterdam

Zweden heeft op veel mensen een grote aantrekkingskracht. Dit land is ook een van de inspiratiebronnen van Anna G. Kool-Troost. Zo is er o.a. het negenluik te zien; 9 bij elkaar horende schilderijen die een verslag zijn van een van de vele zeilreizen naar de Zweedse oostkust. Op ieder schilderij is een voorwerp aangebracht dat meestal afkomstig is uit Zweden.

Veel van haar werk heeft te maken met zee en water. Regelmatig verwerkt zij strandvondsten op haar schilderijen. Deze dikwijls fraai gevormde stukken hout met hun bizarre structuur geven het werk vaak letterlijk extra dimensie.

Haar liefde voor het water is niet verwonderlijk, zij woont en werkt in Callantsoog, heeft een varende echtgenoot en is een enthousiast (zee)zeilster.

Anna werkt met acryl en gemengde techniek op paneel. Zij schildert niet realistisch, maar het getoonde is zeker herkenbaar en zal velen aanspreken.

Meer werk van Anna G. Kool-Troost is hier te zien.

Contactgegevens

Anna Troost
de Gloode 13
1759 XD Callantsoog
0224-582406
06 38754598

Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Op deze en de volgende pagina's willen wij je graag kennis laten maken met kunst en cultuur die direct of indirect met Zweden te maken heeft.